Ας ξεκινήσουμε αρχικά να εξηγήσουμε ως τι ορίζεται η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η κλινική κατάσταση που προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Για τους ενήλικες προσδιορίζεται από το δείκτη μάζας – σώματος και περαιτέρω αξιολόγηση της κατανομής λίπους δια της αναλογίας μέσης-γοφού. Ο ΔΜΣ συνδέεται στενά τόσο με το ποσοστό σωματικού λίπους, όσο και με το συνολικό σωματικό λίπος.
Για να προσδιορίσουμε το υγιές βάρος στα παιδιά και στους εφήβους χρησιμοποιούμε τις καμπύλες ανάπτυξης. Το υγιές βάρος διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Η παχυσαρκία στα παιδιά και τους εφήβους δεν προσδιορίζεται από έναν συγκεκριμένο αριθμό αλλά σχετίζεται με μια ομάδα αριθμών, σύμφωνα με την οποία ένα παιδί θεωρείται παχύσαρκο αν ο ΔΜΣ του βρίσκεται πάνω από το 95ο εκατοστημόριο στις καμπύλες ανάπτυξης.
Όταν το λίπος αυξάνεται πάνω από το φυσιολογικό, αρχίζει και αποθηκεύεται σε διάφορα όργανα του σώματος όπως το συκώτι, τους μύες, τη καρδιά και παράγει ορμόνες και ουσίες που προκαλούν μεγάλες αλλαγές στο τρόπο λειτουργίας του σώματος.
Οι επιπτώσεις στην υγεία λόγω παχυσαρκίας χωρίζονται σε δύο ευρείες κατηγορίες: αυτές που αποδίδονται στην αυξημένη λιπώδη μάζα και είναι:
- Οστεοαρθρίτιδα
- Αποφρακτική άπνοια του ύπνου
- Πνευμονοπάθεια
- Κοινωνικός στιγματισμός
Και σε αυτές που αποδίδονται στον αυξημένο αριθμό λιποκυττάρων οι οποίες είναι:
- Σάκχαρο/ διαβήτης τύπου 2
- Καρδιαγγειακές παθήσεις
- Υπέρταση
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Λιπώδης διήθηση ήπατος/ κίρρωση
- Διαταραχές περιόδου
- Χολολιθίαση
- Καρκίνος
Όταν κάποιος είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος αντιμετωπίζει αυξημένο κίνδυνο για τις παραπάνω ασθένειες που αναφέρονται και σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η παχυσαρκίας ακόμα και αν δεν συνοδεύεται από κάποια προβλήματα υγείας, μπορεί από μόνη της να χαρακτηριστεί ως ασθένεια, αφού σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης των παραπάνω ασθενειών και προβλημάτων υγείας.
Ποια είναι τα αίτια της παχυσαρκίας; Το κύριο αίτιο της παχυσαρκίας είναι η αυξημένη κατανάλωση φαγητού και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Όταν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα προσλαμβάνουμε περισσότερη ενέργεια από αυτήν που καταναλώνουμε. Περιορισμένος αριθμός περιπτώσεων οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες ή ιατρικά προβλήματα. Αυτό που φαίνεται να την επηρεάζει περισσότερο και να οδηγεί στη ραγδαία αύξηση της είναι το κοινωνικό life style που κυριαρχεί στις μέρες μας και μας οδηγεί σε εύκολους και γρήγορους τρόπους σίτισης με εύγευστα φαγητά που περιέχουν υψηλό ποσοστό θερμίδων, ζάχαρης και λίπους. Το σημερινό πρότυπο διαβίωσης έχει ως αποτέλεσμα να δουλεύουμε πολλές ώρες, να μην υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για προετοιμασία σπιτικών γευμάτων. Να έχουμε έλλειψη ύπνου και χρόνου για τον εαυτό μας, παράγοντες που μας οδηγούν σε γρήγορα έτοιμα γεύματα.
Πως αντιμετωπίζεται; Η αντιμετώπιση της περιλαμβάνει διατροφή και άσκηση. Το άτομο πρέπει να αρχίσει να τρέφεται με πιο ποιοτικά τρόφιμα και λιγότερο θερμιδικά και σε μικρότερες μερίδες με συχνότερη κατανάλωση αυτών μέσα στη μέρα. Να αυξήσει τη φυσική του δραστηριότητα ώστε να πετύχει αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας. Όλα αυτά καλό είναι να προσπαθήσει να τα πετύχει με τη βοήθεια ενός διατροφολόγου – διαιτολόγου, ενός γυμναστή και ανάλογα τη περίπτωση ίσως χρειαστεί και ψυχολογική υποστήριξη.
Το να αλλάξει κάποιος συνήθειες χρόνων και να διατηρήσει ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής δεν είναι πάντα εύκολο. Γι’ αυτό χρειάζεται στήριξη από ειδικούς και το οικείο του περιβάλλον. Χρειάζεται αρκετή προσπάθεια αλλά το αποτέλεσμα και η καλύτερη ποιότητα ζωής που θα αποκτήσει θα τον δικαιώσουν.
Παρακάτω σας παραθέτω ένα πίνακα που μας δείχνει ανάλογα το ΔΜΣ σε ποια κατηγορία ανήκετε.
| ΔΜΣ | ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ |
|---|---|
| <18,5 kg/m2 | ΕΛΛΕΙΠΟΒΑΡΗΣ |
| 18,5 – 24,9 kg/m2 | ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ |
| 25 – 29,9 kg/m2 | ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ |
| >30 kg/m2 | ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ 1Ο βαθμού |
| >34,9 kg/m2 | ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ 2Ο βαθμού |
| >40 kg/m2 | ΝΟΣΗΡΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ |
