Θηλασμός

Μπουκάλι; Όχι ευχαριστώ, πίνω της μαμάς μου!

Και κάπως έτσι θα ξεκινήσω το σημερινό μας θέμα που είναι ο θηλασμός. Οι περισσότερες μανούλες πλέον έχετε διαβάσει και ενημερωθεί για το μητρικό θηλασμό. Αν ρωτούσαμε ένα βρέφος και είχε τη δυνατότητα να απαντήσει πολύ πιθανόν να ήθελα να μας δώσει τη παραπάνω απάντηση. Από την ώρα που θα γεννηθεί το μικρό μας μωράκι ενστικτωδώς προσπαθεί μέσω της όσφρησης του να βρει τη πηγή της τροφής του που είναι το γάλα που του προσφέρει το στήθος της μητέρας του.

Αυτό που όμως όλοι θεωρούν στις μέρες μας δεδομένο, το γεγονός δηλαδή ότι μια μητέρα θα μπορεί να θηλάσει δεν είναι τόσο εύκολο στη πράξη ούτε τόσο αυτονόητο όσο ακούγεται. Ο θηλασμός ενώ για τα περισσότερα θηλαστικά είναι κάτι που έρχεται μέσω των ενστίκτων σαν κάτι πολύ φυσικό, σε εμάς τους ανθρώπους ως επι το πλείστων  πολύπλοκα όντα καθώς είμαστε. Έρχεται με κάποιες δυσκολίες και χρειάζεται κάποιος να μας μεταλαμπαδεύσει τη γνώση και το τρόπο με τον οποίο μπορούμε να το επιτύχουμε.

Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να δώσω σε σας τις μανούλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα οφέλη του θηλασμού στο μωρό σας από άποψη διατροφικής αξίας, τα οφέλη τα δικά σας σε σχέση με την υγείας σας και πως ο θηλασμός βοηθάει μακροπρόθεσμα και εμάς τις ίδιες, τα παιδιά μας και αλλά και τη συναισθηματική μας σχέση με τα παιδιά μας. Ποιες είναι οι οδηγίες του παγκόσμιου οργανισμού υγειάς για τη διατροφή των βρεφών και το θηλασμό. Καθώς και τη δική μου εμπειρία ως πρόσφατη νέα μανούλα. Και ελπίζω μέσα από εδώ να μπορέσουμε να καταρρίψουμε κάποιους μύθους και ανακρίβειες  έτσι ώστε να μπορέσετε να πάρετε τη κατάλληλη απόφαση εάν θα θηλάσετε για πόσο καιρό και αν θέλετε να θηλάσετε. Γιατί αυτό είναι καθαρά απόφαση δική σας και όποια απόφαση και να πάρετε είναι απόλυτα σεβαστή. Σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι μια μαμά που δεν κατάφερε να θηλάσει ή αποφάσισε ότι δε θέλει να θηλάσει, ότι είναι «κακή» μαμά. Η «καλή» μαμά είναι η μαμά που προσφέρει απλόχερα την αγάπη της στο μωράκι της και το φροντίζει με το καλύτερο δυνατό τρόπο που μπορεί, έτσι ώστε να είναι καλά το μωρό αλλά και η ίδια.

Τι λέει ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας για το θηλασμό: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), «τα βρέφη πρέπει να θηλάζουν αποκλειστικά για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους, για να έχουν την ιδανική ανάπτυξη και υγεία».
Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής έχει πολλά οφέλη για το βρέφος και τη μητέρα. Το ίδιο ισχύει όμως και για το επόμενο διάστημα της ζωής του μωρού: Το μητρικό γάλα αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για τα παιδιά ηλικίας 6-23 μηνών.
Ο μητρικός θηλασμός μπορεί να καλύψει το μισό ή και περισσότερο ποσοστό της ενέργειας που προσλαμβάνουν τα βρέφη ηλικίας 6-12 μηνών και το ένα τρίτο από τις ενεργειακές τους ανάγκες στην ηλικία 12-24 μηνών.

Ως αποκλειστικός μητρικός θηλασμός ορίζεται ο θηλασμός κατά τον οποίο το βρέφος λαμβάνει μόνο μητρικό γάλα και καμία άλλη υγρή ή στερεή τροφή, με μόνη εξαίρεση διαλύματα, σταγόνες ή σιρόπια (π.χ. βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία, φάρμακα).

Ως συμπληρωματική διατροφή ορίζεται η διαδικασία που ξεκινά όταν το μητρικό γάλα δεν επαρκεί για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες των βρεφών και επομένως άλλες τροφές και υγρά απαιτούνται σε συνδυασμό με το μητρικό γάλα.

Η μετάβαση από τον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό στη διατροφή που ακολουθεί η οικογένεια –συχνά αναφερόμενη ως συμπληρωματική διατροφή- τυπικά καλύπτει τη χρονική περίοδο από 6 μηνών έως 2 ετών, εντούτοις ο μητρικός θηλασμός μπορεί να συνεχίζεται και μετά την ηλικία των 2 ετών.

Η εισαγωγή στερεών τροφών συνιστάται να γίνεται στο 2ο εξάμηνο της ζωής, δηλαδή με τη συμπλήρωση των 6 μηνών ζωής, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται πριν τη συμπλήρωση των 4 μηνών ζωής. Η σύσταση αυτή ισχύει τόσο για τα βρέφη που θηλάζουν όσο και για εκείνα που πίνουν γάλα σε σκόνη.

Τα πλεονεκτήματα του Μητρικού Θηλασμού σε ένα ωραίο σχεδιάγραμμα από το ενημερωτικό φυλλάδιο από την Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού 2017:

Μειωμένη πιθανότητα καρκίνου του μαστού & του ενδομήτριου.

Η θηλάζουσα μητέρα προστατεύεται από την οστεοπόρωση.

Το υποκατάστατο γάλακτος δεν είναι ζωντανή τροφή, η βιομηχανική επεξεργασία

  καταστρέφει τα ζωντανά κύτταρα & τα αντισώματά του.

Ρωμαλέα παιδιά & έφηβοι για το μελλοντικό κόσμο μας.

Ιδιαίτερα εύπεπτο, το μητρικό γάλα, χωνεύεται από το μωρό σε 2-3 ώρες.

Καρκίνος – ελάττωση συχνότητας του στα παιδιά που έχουν θηλάσει.

Ο θηλασμός ικανοποιεί πλήρως τις ανάγκες του βρέφους σε τροφή & υγρά.

Σημαντικά λιγότερες γαστρεντερικές διαταραχές.

Θερμοκρασία τροφής πάντα σωστή & σταθερή.

Η καλύτερη αρχή για τη ζωή ενός παιδιού και αναφαίρετο δικαίωμα.

Λιγότερες πιθανότητες να συμβεί ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια του

  Θηλασμού.

Αντισώματα – ανοσοποίηση ενάντια στις κυριότερες λοιμώδεις νόσους.

Συναισθηματικό δέσιμο Μητέρας – παιδιού.

Μειώνει τις πιθανότητες αλλεργιών όπως άσθμα & έκζεμα.

Οικονομικό όφελος, δεν κοστίζει στην οικογένεια & το κράτος.

Σημαντική αύξηση του δείκτη νοημοσύνης του παιδιού.

Εκτός από όλα τα παραπάνω το μητρικό γάλα έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται και να αλλάζει τη σύσταση του ανάλογα τις ανάγκες του κάθε βρέφους. Αφήνει το βρέφος να τρώει όποτε θέλει και όσο θέλει. Δημιουργώντας με αυτό το τρόπο μια καλή σχέση της πρόσληψης της τροφής και μειώνοντας τις πιθανότητες παχυσαρκίας στο μέλλον.

Ας πάμε όμως να απαντήσουμε και να καταρρίψουμε κάποιες πεποιθήσεις και ερωτήσεις που προκύπτουν συχνά και μας οδηγούν σε λάθος κινήσεις και αποφάσεις όσο αφορά το θηλασμό:

Έφαγε το παιδί; ο πιο συχνός ίσως προβληματισμός μιας νέας μαμάς. Επειδή δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσο τρώει το μωράκι μας, υπάρχουν έμμεσοι τρόποι για να το καταλάβουμε.. εάν το μωρό μας είναι ήρεμο μετά το θηλασμό, έχει αρκετά ούρα και κακά κάθε μέρα και το βάρος του αναπτύσσεται φυσιολογικά είμαστε μια χαρά.

Μήπως δεν έχω γάλα; Υπάρχουν περιπτώσεις που για άγνωστους λόγους η παραγωγή γάλακτος μπορεί να είναι μειωμένη σε μια μητέρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό σχετίζεται με τη συχνότητα που θηλάζει το βρέφος. Όσο πιο συχνά θηλάζει τόσο περισσότερο αυξάνεται η παραγωγή γάλακτος. Βιβλιογραφικά μόνο ένα 3% μπορεί να έχει μια ενδοκρινική ανεπάρκεια, μια ανεπάρκεια στον αδένα ή ανατομικό πρόβλημα και να μη μπορεί να θηλάσει. Το γάλα μιας μητέρας στην αρχή ονομάζεται πρωτόγαλα και είναι σε πολύ μικρές ποσότητες αλλά το στομάχι του μωρού μας είναι τόσο μικρό που είναι ακριβώς όσο χρειάζεται. Στη συνέχεια που αυξάνεται η ζήτηση του από το μωρό, αυξάνεται και η παραγωγή του από τη μητέρα.

Το μωρό μου είναι πρόωρο, μπορεί να θηλάσει; Τα πρόωρα μωρά έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη το μητρικό γάλα καθώς είναι πλούσιο σε λιπαρά και αντισώματα που χρειάζονται.

Μητέρες με επίπεδες και εισέχουσες θηλές μπορούν να θηλάσουν; Σαφώς και μπορούν να θηλάσουν, καθώς το παιδί πιάνει ολόκληρο το στήθος και όχι μόνο τη θηλή. Χρειάζεται κάποιος να τους δείξει το τρόπο και να έχουν αρκετή υπομονή και επιμονή.

Ο μητρικό θηλασμός πονάει; ο μητρικός θηλασμός δεν πονάει, εάν συμβαίνει κάτι  τέτοιο αυτό είναι σημάδι ότι το βρέφος δεν πιάνει σωστά το στήθος και πρέπει να το βάλουμε στη κατάλληλη – σωστή θέση.

Έχω γεννήσει με καισαρική τομή μπορώ να θηλάσω; Ανεξάρτητα με το τρόπο που θα γεννήσει μια μητέρα, μπορεί εξίσου και στις δυο περιπτώσεις είτε φυσιολογικού τοκετού είτε με καισαρική τομή να θηλάσει κανονικά.

Από τη ματιά του διατροφολόγου τι θα πρέπει να τρώει μια θηλάζουσα γυναίκα: Στη περίοδο του θηλασμού καλό είναι να έχουμε μια ποικιλία στη διατροφή μας και να τρώμε τα πάντα. Αυτό θα βοηθήσει το μωράκι μας να παίρνει όλα τα θρεπτικά συστατικά, να γευτεί μέσα από εμάς πληθώρα γεύσεων έτσι όταν έρθει ή ώρα να δοκιμάσει στέρεες τροφές να είναι πιο δεκτικό στις καινούργιες γεύσεις. Δεν απαγορεύουμε συγκεκριμένα φαγητά καθώς είναι μικρό το ποσοστό των βρεφών που μπορεί να έχουν κάποια αλλεργία. Να ενυδατώνεται καλά και πολύ περισσότερο από πριν. Να ενισχύσει το διαιτολόγιο της με καλά λιπαρά από ψάρια, ξηρούς καρπούς και αβοκάντο που ενισχύουν τη περιεκτικότητα του γάλακτος της. Η κατανάλωση καφεΐνης να είναι με μέτρο. Το αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγεται ή να καταναλώνεται σε μικρή ποσότητα ( ένα μικρό ποτήρι κρασί μαζί με φαγητό μετά το θηλασμό), για να μπορέσει να περάσει αρκετή ώρα μέχρι να θηλάσουμε ξανά.

Η δική μου εμπειρία ως νέα μανούλα: Η περίοδος της εγκυμοσύνης μου ήταν μια όμορφη διαδρομή χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες και με μικρές φυσιολογικές ανησυχίες που έχουμε εμείς τα κορίτσια αυτή την ιδιαίτερη περίοδο της ζωής μας. Ως άνθρωπος πολύ δραστήριος συνέχισα να δουλεύω κανονικά, να ασκούμε και γενικά να κυλάει η ζωή μου σε φυσιολογικούς ρυθμούς με κάποια μικρή προσοχή βέβαια. Το τελευταίο δίμηνο πριν γεννήσουμε ήρθε και η καραντίνα του Covid-19 και ξεκουραστήκαμε θέλοντας και μη. Τα νερά μου έσπασαν έχοντας ολοκληρώσει τη 39^η εβδομάδα κυήσεως, χωρίς πόνους και χωρίς να έχει πάρει θέση το μικρό μου μαιμουδάκι το οποίο ήταν ανάποδα και πολύ ψηλά μέσα στη κοιλιά μου.. περνούσε μάλλον πολύ καλά εκεί πάνω και δεν ήθελε να βγει.. γέννησα λοιπόν με καισαρική τομή κάτι που πριν με φόβιζε πολύ σαν ιδέα αλλά τελικά δεν ήταν κάτι τρομερό στη πράξη. Ο θηλασμός από την άλλη ήταν κάτι που με δυσκόλεψε αρκετά και πολύ περισσότερο από αυτό που φανταζόμουν. Το μωράκι μου δεν μπορούσε να πιάσει τη θηλή μου, είχε κοντό χαλινό και χρειάστηκε με μια μικρή επέμβαση που του κάναμε όταν ήταν περίπου 10 ημερών να τον κόψουμε. Οι θηλές μου επίσης δεν ήταν και στο πιο ιδανικό μέγεθος για να βοηθήσουν λίγο τη κατάσταση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αντλώ το γάλα μου με θήλαστρο, να προσπαθώ να τον βάζω στο στήθος και να τον ταΐζουμε στην αρχή με σύριγγα. Όλη αυτή η προσπάθεια γινόταν με πολύ κόπο χρόνο και μεγάλη έλλειψη ύπνου. Τελικά μετά τις 20 ημέρες με τη σωστή καθοδήγηση της παιδιάτρου μας – σύμβουλο θηλασμού και την βοήθεια του συζύγου μου καταφέραμε να θηλάσουμε κανονικά. Χρειάστηκα περίπου 2,5 – 3 μήνες για να πω ότι εδραιώσαμε το θηλασμό. Τα πράγματα στη  συνέχεια ήταν πολύ καλύτερα και για τους δυο μας. Στη πορεία αυτή πολλοί προσπάθησαν να μας αποτρέψουν και να μας δημιουργήσουν αμφιβολίες για το αν τελικά θα τα καταφέρναμε. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήσαμε κάποιες φορές φαινόνταν ανορθόδοξοι και ασυνήθιστοι αλλά τελικά είχαν αποτέλεσμα. Με τη χρήση του θήλαστρου οι θηλές μου απέκτησαν ιδανικότερο σχήμα και βοήθησε να μη σταματήσει η παραγωγή γάλακτος. Και με τη βοήθεια τεχνικών από τη παιδίατρο μας μπορέσαμε να πιάσουμε κανονικά το στήθος. Να συμπληρώσω επίσης ότι λόγω του ότι άρχισα σχεδόν αμέσως τη δουλειά, ευτυχώς είχα τη δυνατότητα να το κάνω από το σπίτι στην αρχή και μετά να κάνω αντλήσεις όταν χρειαζόταν να λείψω η έλλειψη ύπνου είναι μια μόνιμη πλέον κατάσταση για εμάς μέχρι να μεγαλώσουμε ακόμα λιγάκι, αλλά αξίζει το κόπο και το συναίσθημα που νιώθω όταν είμαι με το μωράκι μου αναπληρώνει όλα τα παραπάνω και μου δίνει κουράγιο να συνεχίζω. Και για να κλείσουμε αυτό το μεγάλο κεφάλαιο αυτό που χρειάζεται μια μανούλα για να μπορέσει να θηλάσει είναι η σωστή καθοδήγηση, η υποστήριξη από το οικογενειακό και εργασιακό της περιβάλλον, η υπομονή και η επιμονή που χρειάζεται να δείξει η ίδια πάνω από όλους. Αλλά μόλις τα καταφέρει το αποτέλεσμα θα τη δικαιώσει και θα τη φέρει ακόμα πιο κοντά με το μικρό της αγγελούδι…